سونی یک شرکت چند ملیتی ژاپنی است که دفتر اصلی آن در میناتو توکیو واقع شده است. این شرکت به ارائه‌ی خدمات الکتریکی، بازی، سرگرمی و سرویس‌های مالی می‌پردازد. شرکت سونی همواره به‌عنوان یکی از پیشگامان تولید محصولات الکتریکی شناخته می‌شود و توانسته است در سال ۲۰۱۶ ‌عنوان ۱۱۳ امین شرکت را در میان ۵۰۰ شرکت برتر دنیا کسب کند. شرکت سونی از تعداد زیادی شرکت تابعه تشکیل شده است که از جمله معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به سونی پیکچرز، سونی موزیک، سونی موبایل، سرگرمی‌های سونی و فایننشیال هولدینگ اشاره کرد.

داستان شکل‌گیری برند سونی

ماسارو ایبوکا (Masaru Ibuka) در ماه سپتامبر سال ۱۹۴۵ از جنگ جهانی دوم به توکیو بازگشت تا کار جدیدی را در پایتخت ژاپن آغاز کند. او کارگاه خود را در یک ساختمان قدیمی و جنگ زده و تنها با ۸ کارمند راه‌اندازی کرد. دیوارهای دفتر اولیه‌ی آن‌ها پر از ترک بود و هیچ پنجره‌ای نداشت. اما به مرور زمان و با پیشرفت کسب‌و‌کارشان، ساختمان دفتر نیز بهبود پیدا کرد. ایبوکا و اعضای گروهش در ماه اکتبر همان سال شرکت جدیدی را با نام توکیو تسوشین کوگی یا موسسه‌ی تحقیقات ارتباطات توکیو راه‌اندازی کردند. در آن زمان همه مشتاق کار کردن در شرکت جدید بودند و می‌خواستند دانش مهندسی خود را برای ساخت دوباره‌ی کشور ژاپن به کار بگیرند. اما هیچ کس نمی‌دانست کار را باید از کجا آغاز کند. حقوق اکثر کارمندان از پس‌انداز کوچک ایبوکا تأمین می‌شد و آن‌ها باید برای حفظ بقای خود سخت تلاش می‌کردند.

در آن زمان و در جریان جنگ جهانی دوم مردم تشنه‌ی شنیدن اخبار روز دنیا بودند. درنتیجه ایده‌ی جالبی به ذهن آن‌ها رسید که سرنوشت شرکت را برای همیشه تغییر داد. اکثر رادیوهای آن زمان یا در اثر جنگ خراب شده بودند یا به دلیل دخالت پلیس نمی‌توانستند امواج رادیویی را دریافت کنند. شرکت ایبوکا رادیوهای خراب را تعمیر می‌کرد و همچنین با استفاده از یکسری تبدیل کننده، امکان دریافت امواج را فراهم می‌کرد. زمانی نگذشت که این مدل رادیوها طرفداران زیادی در میان مردم پیدا کردند.

کسب‌و‌کار آن‌ها در مرکز توجه قرار گرفته بود و به همین جهت یکی از روزنامه‌های ژاپنی مقاله‌ای را در مورد آن‌ها به چاپ رساند. این مقاله هم مشتری‌های بیشتری برای آن‌ها پیدا کرد و هم دوست قدیمی ایبوکا یعنی آکیو موریتا (Akio Morita) را به او نزدیک کرد.

 ایبوکا و موریتا، بنیان‌گذاران شرکت سونی، اولین بار در یک کمیته‌ی تحقیقاتی در مورد مطالعه‌ی انواع سلاح‌ها جدید جنگی با هم آشنا شدند. بعد از گذشت مدتی با وجود اختلاف سنی زیاد، رابطه‌ی دوستی عمیقی میان آن‌ها شکل گرفت. بعد از اتمام جنگ موریتا به زادگاهش بازگشت و ارتباط میان آن‌ها قطع شد. تا اینکه روزی نام دوستش را در مقاله‌ی چاپ شده در روزنامه خواند. بعد از این اتفاق با ایبوکا تماس گرفت. ایبوکا نیز از او خواست که خودش را هر چه سریع‌تر به توکیو برساند تا همکاری خود را دوباره با او آغاز کند.

آن‌ها دنبال نام جدیدی بودند تا تبلیغات شرکت خود را جهانی کنند. قصد آن‌ها این بود که مخفف نام شرکت یعنی TTK را برای تبلیغات انتخاب کنند اما این نام قبلا استفاده شده بود. کلمه‌ی Totsuko نیز یکی دیگر از نام‌های پیشنهادی‌ بود. اما موریتا در سفری که به آمریکا داشت متوجه شد تلفظ این نام برای آمریکایی‌ها سخت است. آن‌ها نهایتا نام Sony را از ترکیب ۲ لغت Sonus به معنی صدا و Sonny به معنای پسر جوان انتخاب کردند. هدف آن‌ها از انتخاب این نام این بود که در تمام زبان‌های دنیا به یک شکل تلفظ شود.

اولین محصول شرکت یک پلوپز بود که برخلاف تصور نتوانست سطح انتظارات آن‌ها را برآورده کند و با شکست مواجه شد. آن‌ها بعد از اولین شکست خود ناامید نشدند و مبلغ بیشتری را به تحقیقات اختصاص دادند. آن‌ها تمرکز خود را روی توسعه‌ی محصولاتی گذاشتند که برای مردم ژاپن سودمند باشد.

دستگاه ضبط نوار

در سال ۱۹۵۰ اولین دستگاه ضبط کننده‌ی نوار ژاپنی از روی مدل آمریکایی آن ساخته شد. این دستگاه نیز چندان مورد استقبال قرار نگرفت تا اینکه شرکت نسخه‌ی ترجمه‌ شده‌ی ۹۹۹ راه استفاده از دستگاه ضبط نوار را منتشر کرد. بعد از آشنایی مردم با کاربردهای آن، درخواست خرید بالا رفت و این محصول فروش خوبی پیدا کرد. تقاضا برای خرید این محصول به اندازه‌ای بالا رفت که شرکت برای تولید سفارش‌ها مجبور به توسعه‌ی تسهیلات خود شد.

رادیوی ترانزیستوری

اولین رادیوی ترانزیستوری ژاپن در سال ۱۹۵۵ توسط شرکت سونی معرفی شد.

تلویزیون قابل حمل

شرکت سونی در سال ۱۹۶۰ اولین تلویزیون ترانزیستوری قابل حمل دنیا را عرضه کرد. شرکت سونی برای تولید این دستگاه از تکنولوژی رادیو استفاده کرد. تلویزیون‌های آن زمان بزرگ بودند و در هر خانه، اتاق مشخصی برای آن‌ها در نظر گرفته می‌شد. اما این محصولات تعریف جدیدی از تلویزیون‌های شخصی را وارد بازار کردند.

پخش کننده‌ی نوار ویدئویی

در سال ۱۹۷۱ شرکت سونی از محصول دیگری رونمایی کرد. این دستگاه پخش کننده‌ قادر بود نوارهای ویدئویی را به صورت رنگی داخل تلویزیون نشان دهد.

ماسارو ایبوکا در سال ۱۹۷۶خودش را بازنشسته کرد و بعد از آن آکیو موریتا به‌عنوان مدیرعامل شرکت منصوب شد.

اولین نسل واکمن

شرکت سونی در سال ۱۹۷۹ اولین نسل واکمن‌ها را به بازار عرضه کرد. این دستگاه‌ها قابل حمل بودند و مشتری‌ها در هر جایی می‌توانستند به نوار کاست مورد علاقه‌ی خود گوش دهند. بسیاری از کارمندان شرکت معتقد بودند که این دستگاه بدون امکان ضبط صدا نمی‌تواند در میان مردم به محبوبیت برسد. اما برخلاف باور آن‌ها، این دستگاه سبک زندگی جدید و موفقی را در میان مردم جا انداخت و به موفقیت چشمگیری رسید.

اولین دستگاه پخش سی‌دی

اولین دستگاه پخش کننده‌ی سی‌دی جهان در سال ۱۹۸۲ توسط شرکت سونی به بازار عرضه شد.

یکی از مدیران ارشد سونی یعنی نوریو اوگا (Norio Ohga) در سال ۱۹۸۹ به‌عنوان مدیرعامل شرکت برگزیده شد. سونی در همان سال شرکت Columbia Pictures را خریداری کرد. این اقدام بزرگ‌ترین خرید یک شرکت ژاپنی در آن زمان محسوب می‌شد.

پلی‌استیشن

پلی استیشن یکی دیگر از پرچمداران شرکت سونی است. این محصول در سال ۱۹۹۴ در بازار ژاپن به فروش رسید و در سال ۱۹۹۵ وارد آمریکا و اروپا شد. این دستگاه به‌اندازه‌ای در میان مردم محبوب شد که میزان فروش آن تا پایان سال ۱۹۹۶ به ۱۰ میلیون دستگاه رسید و در سال ۱۹۹۸ حدود ۵۰ میلیون از آن‌ها فروخته شده بود. تولید مدل‌های جدید این محصول همچنان ادامه داشته و طرفداران زیادی در سراسر دنیا دارد.

دوربین دیجیتال

اولین دوربین دیجیتال در سال ۱۹۹۵ توسط شرکت سونی به بازار عرضه شد. این دستگاه ساختار بسیار خوبی داشت و ویدئوهای باکیفیتی را ضبط می‌کرد.

موبایل سونی

شرکت موبایل سونی در سال ۲۰۰۱ و با همکاری شرکت اریکسون آغاز به کار کرد. محصولات این شرکت ابتدا با نام سونی اریکسون به بازار عرضه می‌شدند، تا اینکه در سال ۲۰۱۲ شرکت سونی سهم اریکسون را خریداری کرد. از آن زمان گوشی‌های این شرکت با نام سونی وارد بازار می‌شوند. این شرکت در سال ۲۰۱۲ توانست عنوان چهارمین بزرگ‌ترین شرکت تولید کننده‌ی موبایل را از آن خود کند. موبایل‌های سری اکسپریا از پرچم‌داران فعلی این شرکت هستند.

لپ تاپ وایو (Vaio)

اولین نسل لپ‌تاپ‌های وایو در سال ۱۹۹۷ به بازار عرضه شدند. این لپ‌تاپ‌ها ساختار باریکی داشتند و مفهوم جدیدی از کامپیوترهای شخصی را به دنیا معرفی کردند.

زندگی شخصی ماسارو ایبوکا

ماسارو ایبوکا در تاریخ ۱۱ آوریل سال ۱۹۰۸ در شهر نیکو ژاپن به دنیا آمد. او در سال ۱۹۳۳ از دانشگاه فارغ‌التحصیل شده و در یک شرکت تولید فیلم مشغول به کار شد. او در زمان جنگ جهانی دوم به ارتش نیروی دریایی پیوست و عضو کمیته تحقیقاتی بود؛ اما بعد از مدتی در سال ۱۹۴۵ جنگ را رها کرد تا کارگاه تعمیرات رادیوی خود را در توکیو راه‌اندازی کند. در آن زمان مردم اخبار روز دنیا را از طریق رادیو دنبال می‌کردند. درنتیجه راه‌اندازی کسب‌و‌کارهای مرتبط با رادیو ایده‌ی خوبی برای یک شرکت بود. ایبوکا و آکیو شرکت سونی را در سال ۱۹۴۶ تأسیس کردند. ایبوکا از تکنولوژی ترانزیستور برای ساخت محصولات شرکت خود استفاده کرد. بنابراین شرکت سونی به‌عنوان یکی از اولین شرکت‌های استفاده کننده از این تکنولوژی برای مصارف غیر جنگی به دنیا معرفی شد.

در سال ۱۹۷۶ دکترای افتخاری دانشگاه توکیو به ایبوکا اهدا شد. او ۲ مدرک دکترای افتخاری دیگر را نیز در سال ۱۹۷۹ و ۱۹۹۴ از طرف دانشگاه‌های توکیو و آمریکا دریافت کرد.

ایبوکا همچنین کتابی با ‌عنوان «مهدکودک خیلی دیر است» را در سال ۱۹۷۱ منتشر کرد. او در این کتاب ادعا کرده است که مهم‌ترین زمان یادگیری انسان از بدو تولد تا ۳ سالگی است. در نتیجه راه‌هایی را برای یاد دادن مهارت‌ها به کودکان در این زمان پیشنهاد داده است. ایبوکا تا سال ۱۹۷۶ رهبری شرکت سونی را بر عهده داشت و سپس خودش را بازنشسته کرد. اما بعد از آن نیز رابطه‌ی نزدیکی با مدیران شرکت داشت و آن‌ها را راهنمایی می‌کرد. او در سال ۱۹۹۷ و در سن ۸۹ سالگی در اثر نارسایی قلبی درگذشت.

زندگی شخصی آکیو موریتا

آکیو موریتا در تاریخ ۲۶ ژانویه سال ۱۹۲۱ در ژاپن به دنیا آمد. او از چهار خواهر و برادر خود بزرگ‌تر بود. درنتیجه پدرش او را طوری تربیت کرد که بتواند کسب‌و‌کار خانوادگی را مدیریت کند. آکیو به ریاضی و فیزیک علاقه‌ی زیادی داشت و با مدرک فیزیک از دانشگاه فارغ‌التحصیل شد. او در جنگ جهانی دوم به عضویت کمیته‌ی تحقیقاتی ارتش ژاپن درآمد و در طول خدمت با شریک تجاری آینده‌ی خود یعنی ماسارو ایبوکا ملاقات کرد.

موریتا طرفدار پروپاقرص تمام محصولات شرکت سونی بود و برای تبلیغات آن‌ها تلاش زیادی می‌کرد. به‌عنوان مثال اندازه‌ی اولین رادیوهای تولیدی آن‌ها کمی بزرگ‌تر از اندازه‌ی استاندارد جیب پیراهن بود. اما از آنجایی که می‌خواستند محصولات خود را به‌عنوان رادیوی جیبی به بازار عرضه کنند، درنتیجه موریتا برای کارمندان خود پیراهن‌هایی با جیب بزرگ‌تر تولید کرد تا به مشتری‌ها نشان دهد که این رادیوها جیبی هستند.

شرکت سونی در سال ۱۹۶۰ اولین شعبه‌ی خود را در آمریکا تأسیس کرد. این شرکت اولین شرکت ژاپنی بود که بورس آن وارد بازار سهام آمریکا شد. موریتا در سال ۱۹۹۴ هنگام بازی تنیس دچار سکته‌ی مغزی شد و از ریاست شرکت سونی کنار رفت. او نهایتا در سال ۱۹۹۹ و در سن ۷۸ سالگی در اثر ابتلا به بیماری ذات‌الریه درگذشت.

شکست‌های شرکت سونی

شرکت سونی از ابتدای تأسیس خود در سال ۱۹۶۴ محصولات فوق‌العاده موفق و خلاقانه‌ای را تولید کرده است. بسیاری از این محصولات برای اولین بار بود که وارد بازار می‌شدند و در نتیجه مفهوم جدیدی از تکنولوژی را به دنیا عرضه می‌کردند. اما هیچ داستان موفقیتی خالی از شکست نیست. در این بخش به معرفی چند مورد از بزرگ‌ترین شکست‌های شرکت سونی می‌پردازیم:

۱- سونی Aibo

ربات‌های شرکت سونی در سال ۱۹۹۹ به بازار عرضه شدند. این ربات‌ها به شکل سگ‌های بامزه‌ بودند و قدرت یادگیری داشتند. این ربات‌ها می‌توانستند احساساتی مانند شادی، ناراحتی، خشم، تعجب، ترس و عدم علاقه‌مندی را نشان دهند. این ربات‌ها با قیمت ۲۵۰۰ دلار فروخته می‌شدند و محبوبیت خوبی در میان صاحبان خود داشتند. اما قیمت بالای آن مانع از افزایش محبوبیت آن‌ها شد و نهایتا شرکت سونی تولید آن‌ها را متوقف کرد.

۲- کلیپ موسیقی Vaio

شرکت سونی در سال ۱۹۷۹ با ارائه‌ی واکمن‌های خود مفهوم جدیدی از قابلیت حمل را به بازار معرفی کرد. شرکت سونی به مدت ۲ سال رقیب سرسخت شرکت اپل در تولید موسیقی دیجیتال بود. اما اولین محصول آن عملکرد خوبی نداشت. بزرگ‌ترین اشتباه شرکت، وابستگی فایل‌ها به فرمت ATRACT بود. فایل‌هایی با این فرمت تنها در MiniDisc های سونی قابل استفاده بودند. قابلیت به اشتراک گذاشتن فایل‌ها حرف اول را در موسیقی دیجیتال در سال ۲۰۰۰ می‌زد و تمام فایل‌ها با فرمت mp3 عرضه می‌شدند. درنتیجه این موضوع تبدیل به چالش بزرگی برای شرکت سونی شد.

۳- سونی e-Villa

در سال ۲۰۰۱ بسیاری از شرکت‌ها لوازم خانگی اینترنتی ازجمله پایانه‌های اختصاصی برای دسترسی به اینترنت و مرورگر وب عرضه می‌کردند. سونی e-Villa نیز محصولی بود که با همین هدف راه‌اندازی شد. این محصول یک مانیتور ۱۵ اینچی و مودم دیال آپ ۵۶ کیلوبایت در ثانیه داشت. e-Villa به‌گونه‌ای طراحی شده بود که به سرویس ایمیل و وب‌سایت‌ها دسترسی داشته باشد. در آن زمان رقابت میان این دستگاه‌ها زیاد بود و مردم ترجیح می‌دادند از دستگاه‌هایی با ویندوز XP استفاده کنند. درنتیجه شرکت سونی بعد از گذشت ۳ ماه، تولید این محصولات را متوقف کرد.

۴- سونی Airboard

۱۰ سال قبل از اینکه مردم به تماشای تلویزیون در دستگاه‌های آیپد خود علاقه‌مند شوند، محصولات سونی Airboard به بازار عرضه شده بودند. این تبلت‌ها ۱۰ اینچی بودند و امکان اتصال به وای‌فای و پخش شبکه‌های تلویزیونی را داشتند. کاربران با استفاده از قابلیت تصویر در تصویر این دستگاه می‌توانستند هم در اینترنت جستجو کنند و هم تلویزیون ببینند. اما این دستگاه هرگز نتوانست به محبوبیت برسد. زیرا مردم فکر می‌کردند این وسیله تنها یک تلویزیون قابل‌حمل و گران است. بنابراین تولید آن قبل از ورود به بازار آمریکا متوقف شد.

۵- سونی PSX

شرکت سونی در سال ۲۰۰۳ دو محصول خود یعنی PlayStation 2 و ضبط‌کننده‌ی ویدئو را باهم ترکیب کرد و به عنوان یک محصول واحد به بازار عرضه کرد. مشتری‌ها با استفاده از این محصول می‌توانستند همزمان بازی کرده و برنامه‌ی تلویزیونی را روی یک هارد یا دی‌وی‌دی ضبط کنند. اما این دستگاه که فقط در ژاپن عرضه شده بود بسیار بزرگ‌تر از پلی‌استیشن و سنگین‌تر از آن بود. این محصول با اینکه قیمت بالایی نداشت اما نتوانست مشتری‌های زیادی را به سمت خود جذب کند.

۶- تلویزیون‌های OLED

همه‌ی محصولات تنها به دلیل عدم علاقه‌مندی مشتری‌ها شکست نمی‌خورند. به‌عنوان مثال اولین تلویزیون OLED دنیا را در نظر بگیرید که در سال ۲۰۰۷ توسط شرکت سونی به بازار عرضه شد و همه را شگفت‌زده کرد. این تلویزیون‌ها کیفیت و وضوح رنگ بسیار بالاتری نسبت به LCD داشتند. هر مشتری که این تلویزیون را می‌دید دوست داشت یکی از آن‌ها را بخرد تا اینکه چشمش به برچسب قیمت ۲۰۰۰ دلاری آن می‌خورد. درنتیجه این شرکت محصولات خود را در همان سال از بازار خارج کرد.

وضعیت کنونی برند سونی

شرکت سونی یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های ژاپنی از نظر درآمد است. این شرکت در دهه‌ی ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ به دلیل عرضه‌ی پلی‌استیشن‌های خود به اوج سوددهی رسید. اما در اواخر دهه‌ی ۲۰۰۰ با مشکلات مالی مواجه شد. بحران جهانی مالی، افزایش رقابت با پلی‌استیشن و زلزله‌ی ژاپن در سال ۲۰۱۱ دست به دست هم دادند تا این شرکت به مدت ۳ سال شکست‌های بزرگی را تجربه کند. با توجه به تأثیرات منفی مداخله بلایای طبیعی و نرخ ارز، بخش مالی مجله‌ی تایمز این شرکت را به عدم انعطاف‌پذیری و ناتوانی در سنجش اقتصادی محکوم کرد. اما سونی توانست در تمام این سال‌ها با استفاده از خلاقیت و نوآوری تمام بحران‌ها را پشت سر گذاشته و به‌عنوان یکی از ۵ شرکت برتر در تولید تلویزیون دنیا معرفی شود. این شرکت در حال حاضر بیش از ۱۲۵ هزار کارمند در سراسر جهان دارد. شعار فعلی شرکت سونی Be Moved است و قصد دارد با هر محصولی که ارائه می‌دهد، مشتری‌های خود را از نظر احساسی هیجان‌زده کند.